LUCHTVAART- &
OORLOGSMUSEUM TEXEL

Het is 20 mei 1945 als het Canadese leger op Texel aankomt en dan pas is ook voor het eiland de oorlog definitief afgelopen. Op een aantal foto’s in het museumarchief van de bevrijding en de repatriëring van de Georgiërs staat een militair met de bijzondere naam 'Lord Tweedsmuir' en die naam verdient wellicht enige uitleg...

Zijn eigenlijke naam was John Norman Stuart Buchan en hij kreeg de adelijke titel 2nd Baron Tweedsmuir na het overlijden van zijn vader, John Buchan, 1st Baron Tweedsmuir. De naam Tweedsmuir komt van een landgoed in Schotland gelegen aan de 156 km lange rivier de Tweed.
Maar waarom werd hij dan Lord Tweedsmuir genoemd en niet 2nd Baron Tweedsmuir? Daar is een verklaring voor. .. Een Baron is de laagste orde van de Britse adel en Lord is een aanspreekvorm voor elk lid van die adel. Hij werd dus aangesproken met de algemene aanspreektitel 'Lord'... dus Lord Tweedsmuir!

Hij werd geboren op 25 november 1911 in Londen en was de zoon van een Schotse vader en Engelse moeder, Susan Charlotte Grosvenor. Zijn vader overleed bij een noodlottig ongeval in  1940; Als gevolg van een beroerte gleed hij uit en kwam daarbij met zijn hoofd tegen de rand van een bad terecht, waarbij hij een ernstige fatale hoofdwond opliep.
Lord Tweedsmuir trouwde in 1948 met de Schotse Priscilla Grant (Geb. Thomson). Zij was de weduwe van Major Sir Arthur Lindsay Grant die in 1944 was gesneuveld. In 1978 overleed zij aan de gevolgen van kanker en twee jaar later trouwde Lord Tweedsmuir met Lady Jean Grant. Hij overleed op 20 juni 1996 in North Berwick (Schotland).

Nog even terug naar de repatriëring van de Georgiërs... Lieutenant Colonel Lord Tweedsmuir was bij hun vertrek van het eiland, als officier van de Civil Affairs Staff van het 1st Canadian Corps, mede verantwoordelijk voor de onderhandelingen met de overlevende Georgiërs over hun terugkeer naar de Sovjet-Unie.

Om de repatriëring soepel te laten verlopen en om ervoor te zorgen dat de Georgiërs als bondgenoten werden aangezien, stelde hij een brief op namens de commandant van het 1st Canadian Corps waarin de prestaties van de Georgiërs nogal positief werden voorgesteld… Dit was overigens geen overbodige luxe omdat onder het bewind van Stalin, de Georgiërs anders niet op veel compassie hoefden te rekenen…

Foto: Aan de kade in Den Helder, de Dokter Wagemaker met rechts vooraan (de militair met de jas over de linkerarm) Lord Tweedsmuir  in gesprek met een Canadese officier.
[Foto: C.J. Woods / Public Archives of Canada – Collectie: J.A.C. Bartels / Gemeentearchief Texel]